Czym jest quiz na IRC?

Quiz IRC-owy to intelektualna rozrywka tekstowa odbywająca się w czasie rzeczywistym na kanale IRC. Polega ona na wybieraniu lub wpisywaniu z klawiatury odgadnionych haseł w odpowiedzi na pojawiające się pytania. Punkty zdobywają osoby, które wprowadziły poprawną odpowiedź, lub, w zależności od rodzaju quizu, tylko jedna osoba, która wprowadziła ją najszybciej. Quizy to konkursy dynamiczne, w związku z tym prędkość udzielania odpowiedzi jest istotna.

By wziąć udział w takiej grze wystarczy wejść na sieć IRC i odszukać kanał, na którym jest planowany lub trwa quiz. Kanały, na których często można natrafić na quiz określa się często mianem kanałów quizowych. Gdy jest się już na kanale w trakcie trwania quizu odpowiedzi wpisuje się oczywiście tam, gdzie pojawiają się pytania, czyli na oficjalu (na głównym) danego kanału. W zabawie quizowej może natychmiast wziąć udział zazwyczaj każda osoba obecna w danej chwili na kanale, niezależnie od tego z jakiego kraju pisze oraz w jaki sposób znalazła się na IRC. Jak skutecznie grać i zachowywać się na kanałach quizowych przeczytamy w dziale Jak się w to gra?

Odbywające się na kanałach IRC quizy można podzielić na dwa główne typy. Pierwszy typ to quizy obecne na kanale non stop, prowadzone przez automatyczne programy - boty quizowe. Polegają one na zadawaniu w sposób losowy pytań z bazy danego quizbota. Gdy przez dłuższy czas na kanale nie ma osób aktywnych boty te zwykle przestają zadawać pytania, ale zawsze łatwo je ponownie uruchomić poprzez wpisanie na kanale komendy !start. Niewątpliwym plusem tych quizów jest fakt, że rozrywka taka może trwać nieprzerwanie długi czas i bez pomocy żadnych osób. W taki quiz można grać samotnie choćby w środku nocy. Mankamentami są natomiast dość powolne i jednostajne działanie botów oraz ograniczone bazy pytań, co skutkuje tym, że raz na jakiś czas zadawane pytania się powtarzają, co doprowadza do tego, że osoby które długo (tygodniami, miesiącami i więcej) stale grają w tego samego quizbota poznają już pewną część pytań i w grze mają przewagę nad osobami, które dopiero dołączyły do gry. Z tych samych powodów quizy takie nie za bardzo nadają się na organizowanie turniejów quizowych czy określanie na podstawie ich wyników rankingów.

Drugi typ quizów to dynamiczne zabawy z określoną liczbą zazwyczaj unikatowych pytań, trwające przeciętnie kilkanaście do kilkudziesięciu minut, prowadzone przez osobę, a nie automat. Głównie o tego typu quizach będzie mowa na niniejszej stronie.

By zorganizować taką zabawę samemu należy najpierw zebrać na danym kanale pewną ilość osób chętnych do gry. Wśród nich musi znajdować się co najmniej jedna, która dysponując odpowiednim oprogramowaniem (program mIRC i skrypt quizowy) oraz zestawem pytań (zawartym w osobnym pliku tekstowym), uruchomi i poprowadzi quiz. Szczegółowy opis jak poprowadzić quiz znajduje się w dziale Chcę zrobić quiz!. Lata temu quizy były prowadzone ręcznie, obecnie zaś odbywają się niemal wyłącznie w sposób automatyczny, czyli pytania z zestawu w pliku przekazywane są przez skrypt quizowy kolejno na kanał aż do ich wyczerpania. Następnie prowadzący quiz wprowadza zazwyczaj komendę wyświetlającą wyniki quizu, a laureaci cieszą się ze zdobytych punktów, a w niektórych przypadkach ujmowani są w rankingach najlepszych quizowiczów.

Przypadkowe spotkanie się w tym samym czasie kilku chętnych do gry wraz z osobą dysponującą quizem bywa trudne, dlatego na niektórych kanałach IRC odpowiednio wcześniej (np. dzień-dwa przed quizem) jego autor ustanawia czas przeprowadzenia quizu. Informacje taką podaje się zazwyczaj w temacie na kanale. Niektóre kanały mają nawet własne, regularne (tygodniowe) rozkłady quizów, o których informacje są zawarte na stronach internetowych. Na poświęconych danemu kanałowi stronach lub forach bywają przedstawione również wyniki odbytych już quizów, wszelkiego rodzaju statystyki rozgrywek, rankingi, wyniki turniejów itp. Największa ilość zapowiadanych wcześniej quizów odbywa się w godzinach wieczornych, najczęściej w weekendy.

Przy wszelkich rankingach brane pod uwagę są zwykle wyniki tylko takich quizów, które prowadzone były po raz pierwszy, czyli w chwili ich trwania nikt prócz autora nie znał pytań danego quizu ani nie miał dostępu do poprawnych odpowiedzi. Quizy takie przyjęto nazywać premierami quizowymi. Nazwę tę oraz rankingi oparte na premierach quizowych wprowadził i spopularyzował na początku 2001 roku autor strony. Zwycięstwa w tego typu unikalnych quizach uważane są za najbardziej prestiżowe.

Słowniczek pojęć:

Quiz (kwiz)
Słowo "quiz" przyjęło się w naszym języku dużo lepiej niż jego spolszczony odpowiednik "kwiz". Dlatego na całej stronie internetowej będziemy używać słowa quiz, quizowy, quizowicz, quizy, zamiast kwiz, kwizowy, kwizowicz, kwizy. Jako termin quiz ściśle uważa się samą rozgrywkę, zabawę quizową, jednak dla uproszczenia i ułatwienia przekazu terminem tym określa się często także skrypt quizowy oraz plik z zestawem pytań i odpowiedzi przeznaczony na quiz. "Quiz ircowy" jest zaś zagadnieniem znacznie szerszym niż potoczne znaczenie słowa "quiz" rozumianego jako bardzo prosta zabawa, np. z odpowiedziami na "tak" lub "nie". Quizy ircowe nie są tak trywialne! :)
Kanał IRC (pokój IRC)
Wydzielone, wirtualne miejsce (kanał komunikacyjny) umożliwiający komunikację określonej grupie użytkowników IRC. Nazwy kanałów ircowych rozpoczynają się zwykle hashem, tj. znakiem "#". Na każdym serwerze (sieci) IRC może istnieć wiele kanałów o różnych nazwach.
Sieć IRC
IRC to skrót od Internet Relay Chat. IRC to sieciowa usługa umożliwiająca komunikowanie się (rozmowa tekstowa, przesyłanie plików, quizy) w czasie rzeczywistym na kanałach z większą ilością użytkowników lub prywatnie z jedną osobą. Aby móc korzystać z sieci IRC należy podłączyć się do jednego z serwerów IRC za pośrednictwem programu - klienta IRC, np. mIRC, XChat, Irssi lub za pośrednictwem przeglądarki przy użyciu bramki IRC. Powiązane ze sobą serwery IRC tworzą sieć IRC. Istnieje wiele sieci IRC, np. IRCnet, Quakenet, EFNet, Freenode. Użytkownicy IRC podobnie jak wielu innych internautów używają zwykle pseudonimów, popularnie zwanych nickami. Więcej informacji widnieje np. na Wikipedii.
Bot quizowy (quizbot)
Ircowy bot quizowy to zbiór skryptów lub program, który działając w sieci IRC umożliwia przeprowadzanie quizów. Quizbot działa zwykle w sposób automatyczny poprzez regularne wysyłanie pytań na kanał.
mIRC
Klient IRC dla systemów Windows. Dzięki temu, że posiada edytor skryptów i własny język skryptowy umożliwia tworzenie i działanie skryptów quizowych. Program ten można ściągnąć na licencji shareware ze strony mirc.com.
Skrypt quizowy
Program wykonywany wewnątrz innej aplikacji (zwykle mIRCa) i umożliwiający prowadzenie quizów. "Czysty" mIRC nie posiada funkcjonalności odpalania quizów. Wszystkie skrypty quizowe opisane na niniejszej stronie są programami freeware.
Zestaw pytań
Plik tekstowy zawierający pytania i prawidłowe odpowiedzi w konstrukcji odpowiedniej dla wybranego typu quizu (skryptu quizowego).
Temat kanału (topic)
Informacja tekstowa kanału IRC. Temat kanału wyświetla się zwykle użytkownikowi przy każdym wejściu na kanał.
Premiera quizowa
Definicja skrócona - quiz przeprowadzany po raz pierwszy (unikatowe, nieznane graczom pytania)
Definicja rozszerzona - nowy, nie prezentowany wcześniej na kanale oraz nie znajdujący się w bazach IRC-owych quizbotów zestaw pytań z określonej tematyki lub z wiedzy ogólnej, zebrany i zaprezentowany na kanale (zazwyczaj w ustalonym wcześniej terminie) w postaci quiza przez jego autora (bądź inną osobę) za pomocą jednego ze skryptów quizowych. W premierę quizową nie może naturalnie grać jej autor oraz inne osoby, które miały wgląd w listę pytań i odpowiedzi lub pomagały przy tworzeniu quizu. Ponadto aby premiera była uznana za ważną jej przebieg nie może poddawać pod wątpliwość uczciwości rozgrywki (np. przeciek pytań) oraz w zabawie powinna wziąć udział odpowiednia ilość graczy, tak by stworzyć rywalizację. Po zakończeniu premiery wyniki takiego quizu zwykle nie są zapominane, lecz upubliczniane w odpowiednim do tego miejscu (np. na stronie internetowej kanału), a także służą do przeprowadzania różnych rozgrywek, statystyk, rankingów i innych klasyfikacji quizowych.